Natrix tessellata
Reptilia → Squamata → Serpentes → Colubridae → Natrix → Natrix tessellata
Aspisurdu, Bagea, Biscia d'aegua, Biscia, Vespusùrdu
Rắn Nước Dice ( Natrix tessellata ) là một loài rắn nước cỡ trung bình, thân chắc khỏe và thích nghi với cuộc sống gần các thủy vực. Con trưởng thành dài từ 60 đến 120 cm, với con cái thường dài và to hơn con đực. Đầu rắn thuôn dài, nhọn và hơi dẹt hơn so với các loài rắn nước khác; mắt và lỗ mũi hướng lên trên giúp dễ thở khi ngâm mình dưới nước. Đồng tử tròn, mống mắt thường có màu vàng nhạt, đôi khi pha xám hoặc nâu.
Thân rắn thon vừa phải, kết thúc bằng một đuôi dài, khó phân biệt rõ với thân. Lưng phủ vảy nổi gờ rõ, các vảy ở hai bên thân thì mịn hơn. Màu nền thay đổi từ xám, nâu, ô liu, vàng hoặc đỏ gạch, thường có nhiều đốm đen sắp xếp đều đặn; trên cổ thường thấy một vệt hình chữ “V” ngược. Rắn con mới nở dài từ 15 đến 25 cm.
Như thường thấy ở chi này, loài không có nọc độc và răng không rãnh, nghĩa là không có rãnh hay tuyến nọc. Khi phòng vệ, rắn thường chọn cách lẩn tránh: nó thích bỏ chạy, hoặc nếu bị đe dọa sẽ sử dụng các chiến lược giả vờ như cắn giả, phát ra tiếng rít hoặc giả chết (thanatosis).
Rắn Nước Dice ( Natrix tessellata ) phân bố rộng rãi từ Đông Nam châu Âu và vùng Balkan qua Trung Á đến Bắc Phi (lưu vực sông Nile). Tại Ý, loài này xuất hiện rải rác trên khắp cả nước, chỉ vắng mặt ở thung lũng Aosta, Sardegna và Sicilia.
Tại tỉnh Savona và vùng Liguria phía tây, loài chỉ được ghi nhận ở sườn bắc dãy Apennini Liguria, thường ở độ cao khoảng 400 m, tại các khu vực có nguồn nước dồi dào.
Loài rắn này ưa thích môi trường sống thủy sinh, thường xuyên xuất hiện ở các suối, sông và khe nước có lưu lượng và dòng chảy trung bình đến mạnh, đặc biệt tại những nơi bờ có nhiều thực vật. Ở các vùng khác trong phạm vi phân bố, nó cũng có thể sống ở ao, đầm lầy và các thủy vực tù đọng hoặc chảy chậm.
Ở quy mô địa phương, Rắn Nước Dice chủ yếu tận dụng các dòng nước sạch giàu thức ăn, tránh xa các khu vực đô thị hóa cao hoặc bị ô nhiễm. Việc sử dụng môi trường sống có thể thay đổi theo mùa và nguồn thức ăn.
Rắn Nước Dice chủ yếu hoạt động vào ban ngày và nổi bật với khả năng bơi lội xuất sắc. Nó có thể lặn dưới nước trong thời gian dài và thường chọn trốn xuống nước khi gặp nguy hiểm; trên cạn, nó di chuyển chậm và kém linh hoạt hơn. Chu kỳ hoạt động hàng năm kéo dài từ tháng 3 đến tháng 10.
Vào mùa xuân, ngay sau khi tỉnh dậy, rắn bắt đầu giao phối và quá trình này có thể kéo dài khoảng hai tháng. Trong những năm điều kiện thuận lợi, có thể xuất hiện đợt sinh sản thứ hai vào mùa thu, ngay trước khi vào giai đoạn ngủ đông. Con cái đẻ từ 4 đến 35 trứng vào cuối tháng 6 đến đầu tháng 7, chọn nơi ẩm và kín đáo, trứng nở vào tháng 8–9.
Chế độ ăn của loài này hoàn toàn thủy sinh: Rắn Nước Dice gần như chỉ ăn cá, lưỡng cư (con trưởng thành, ấu trùng và nòng nọc), cùng các loài không xương sống dưới nước như giáp xác và côn trùng. Việc săn mồi diễn ra dưới nước, với những chuyển động nhanh nhẹn; con mồi bị nuốt sống. Rắn hiếm khi ăn các loài thú nhỏ hoặc mồi trên cạn.
Kẻ thù tự nhiên bao gồm các loài chim săn mồi, thú ăn thịt và các loài rắn khác. Cá chó (Esox lucius) cũng là một loài săn mồi quan trọng, tấn công cả rắn non lẫn trưởng thành.
Tuy nhiên, hoạt động của con người là mối đe dọa lớn nhất: rắn thường bị giết nhầm do bị nhầm lẫn với các loài rắn độc như Rắn Viper Thường ( Vipera aspis ). Ô nhiễm nguồn nước, thu hẹp vùng đất ngập nước và việc sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ làm thay đổi sâu sắc hệ sinh thái thủy sinh, khiến loài này trở nên dễ bị tổn thương cả trực tiếp lẫn gián tiếp qua việc giảm nguồn thức ăn.
Giống như loài họ hàng Rắn Nước Châu Âu ( Natrix helvetica ), Rắn Nước Dice sử dụng các chiến lược phòng vệ đặc biệt: nó phát ra tiếng rít lớn và có thể tiết ra chất lỏng có mùi hôi từ tuyến hậu môn, giúp xua đuổi kẻ săn mồi. Trong tình huống nguy cấp, nó giả chết (thanatosis), nằm bất động với miệng há và lưỡi thè ra. Loài này không có nọc độc và hoàn toàn vô hại với con người: các trường hợp cắn rất hiếm và hầu như không gây nguy hiểm.
