قورباغه چابک

Amphibia → Anura → Ranidae → Rana → Rana dalmatina

Rana sâtaïsa

قورباغه چابک ( Rana dalmatina ) دوزیستی با اندازه متوسط است که با بدنی باریک و پاهای عقبی بسیار رشد یافته شناخته می‌شود و این ویژگی به آن توانایی جهش قابل توجهی می‌بخشد.

رنگ‌آمیزی این گونه از بژ تا قهوه‌ای مایل به قرمز متغیر است و اغلب یک نوار تیره برجسته دارد که از ناحیه گیجگاهی عبور می‌کند و به ظاهر ظریف و موقر گونه کمک می‌کند.

اندازه ماده‌ها کمی بزرگ‌تر است و می‌توانند تا ۸ سانتی‌متر طول داشته باشند، در حالی که نرها معمولاً بین ۵ تا ۶ سانتی‌متر هستند.

در فصل جفت‌گیری، نرها پدهای عروسی تیره‌رنگ روی انگشت شست و دست‌های جلویی قوی‌تر و همچنین کیسه صوتی داخلی نسبتاً نامحسوسی پیدا می‌کنند.

نوزادان تازه متولد شده ۶ تا ۷ میلی‌متر طول دارند و با رنگ قهوه‌ای تیره و لکه‌های طلایی ظریف قابل شناسایی هستند.

پراکندگی قورباغه چابک در غرب لیگوریا پراکنده است و عمدتاً در ارتفاعات ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر، در دره‌های خنک و مرطوب که جنگل‌های مخلوط و جویبارهای دائمی وجود دارند، متمرکز شده است.

اگرچه این گونه در گذشته گسترده‌تر بود، اکنون اغلب به صورت جمعیت‌های جداگانه در بخش‌های کمتر شهری‌شده مناطق داخلی ساوونا و مناطق اطراف یافت می‌شود.

این گونه محیط‌های مرطوب و خنک را ترجیح می‌دهد که شامل جنگل‌های پهن‌برگ، فضاهای چمنی در حاشیه جنگل، تالاب‌های موقت و جویبارهای آرام با پوشش گیاهی حاشیه‌ای است.

برای تولیدمثل، قورباغه چابک برکه‌ها و آبگیرهای کوچک را انتخاب می‌کند و مکان‌هایی را ترجیح می‌دهد که پوشش گیاهی غوطه‌ور، حفاظت و تکیه‌گاه مناسبی برای توده‌های تخم فراهم کند.

قورباغه چابک عمدتاً در غروب و ساعات شب فعال است، اگرچه در فصل جفت‌گیری ممکن است در طول روز نیز مشاهده شود.

دوره خواب زمستانی معمولاً از نوامبر تا فوریه ادامه دارد و مدت آن بسته به ارتفاع و شرایط آب‌وهوایی محلی متفاوت است.

تولیدمثل زود آغاز می‌شود، به طوری که در مناطق معتدل‌تر غرب لیگوریا از اواخر فوریه شروع می‌شود: ماده بین ۶۰۰ تا ۱۴۰۰ تخم را در خوشه‌های کروی معمولی که به پوشش گیاهی غوطه‌ور چسبیده‌اند، می‌گذارد و دگردیسی نوزادان در حدود سه ماه کامل می‌شود.

رژیم غذایی بالغین عمدتاً شامل حشرات خشکی‌زی، عنکبوت‌ها، کرم‌های خاکی و نرم‌تنان کوچک است و به کنترل جمعیت بی‌مهرگان در اکوسیستم جنگلی کمک می‌کند.

نوزادان نیز از جلبک‌ها، بقایای گیاهی و بی‌مهرگان کوچک آبزی تغذیه می‌کنند و نقش مهمی در بازیافت مواد مغذی در محیط‌های آب شیرین دارند.

تهدیدهای اصلی برای قورباغه چابک در استان ساوونا و غرب لیگوریا مربوط به تکه‌تکه شدن و از دست رفتن زیستگاه‌های جنگلی، تخریب تالاب‌های تولیدمثلی و تغییر مسیر آبراهه‌ها است.

گسترش کشاورزی، استفاده از آفت‌کش‌ها، ورود ماهی‌های شکارچی به محل‌های تولیدمثل، بیماری‌های قارچی مانند کیتریدیومیکوز و آتش‌سوزی‌های جنگلی از دیگر عوامل تهدیدکننده این گونه هستند.

در غرب لیگوریا، این گونه هم‌اکنون تحت پایش هدفمند قرار دارد تا وضعیت جمعیت و اثربخشی اقدامات حفاظتی ارزیابی شود و اهمیت حفاظت از آن برای تنوع زیستی محلی را برجسته می‌کند.

قورباغه چابک به دلیل آغاز زودهنگام تولیدمثل پس از پایان زمستان از نخستین دوزیستان به شمار می‌رود؛ تخم‌های آن که به صورت خوشه‌های کروی مشخص و شناور نزدیک سطح آب قرار دارند، نشانه‌ای قطعی از حضور این گونه است.

این گونه وفاداری قابل توجهی به محل‌های انتخابی تولیدمثل نشان می‌دهد و شاخص بوم‌شناختی بسیار خوبی برای کیفیت زیستگاه‌های جنگلی است.

قورباغه چابک به خاطر توانایی جهش خود که می‌تواند بیش از ۲ متر باشد، شهرت دارد؛ ویژگی‌ای که الهام‌بخش نام رایج آن شده است.