Podarcis siculus
Reptilia → Squamata → Lacertidae → Podarcis → Podarcis siculus
Lüxertua de campagna
Thằn lằn tường Ý ( Podarcis siculus ) là loài thằn lằn cỡ trung bình có khả năng thích nghi nhanh với môi trường mới.
Con cái có thể đạt tổng chiều dài khoảng 20–22 cm, trong khi con đực có thể vượt quá 25 cm, đôi khi lên tới 28 cm.
Sự khác biệt giới tính rất rõ rệt: con đực nổi bật với đầu lớn hơn, gốc đuôi to khỏe, lỗ đùi phát triển rõ và thường có màu lưng sáng hơn so với con cái.
Màu lưng dao động từ xanh lá cây tươi sáng, thường có sọc dọc lưng sẫm màu, đến hai bên thân được trang trí bởi mạng lưới hoa văn tối phức tạp.
Bụng thường nhạt màu, trắng hoặc vàng nhạt, và vảy lưng có gờ, tạo cảm giác ráp khi chạm vào.
Loài này thể hiện sự đa dạng lớn về hình thái và hành vi, thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau và có sự biến đổi màu sắc đáng kể tùy theo tuổi, giới tính và mùa vụ.
Con non thường có màu sắc nhạt hơn và thân hình mảnh mai hơn so với cá thể trưởng thành.
Tại Liguria phía tây, thằn lằn tường Ý được coi là loài ngoại lai, với các quần thể đang mở rộng nhanh chóng chủ yếu do hoạt động của con người và việc thả ra môi trường cả vô tình lẫn cố ý.
Chúng chủ yếu xuất hiện ở các khu vực ven biển, môi trường đô thị và cận đô thị, cũng như trong nhiều khu vực đất hoang và nông nghiệp.
Khả năng thích nghi đã giúp loài này xâm chiếm hiệu quả các lãnh thổ mới, dần mở rộng phạm vi phân bố và lấn át các loài bản địa.
Podarcis siculus sinh sống ở nhiều loại môi trường khác nhau, với xu hướng ưa thích những nơi ấm áp, khô ráo và nhiều nắng:
Loài này dễ dàng thích nghi với sự thay đổi môi trường và có thể tồn tại ngay cả ở những nơi bị suy thoái, nơi thảm thực vật và nơi trú ẩn rất hạn chế.
Thằn lằn tường Ý chủ yếu hoạt động vào ban ngày và thường được quan sát thấy phơi nắng trên tường hoặc đá.
Rất nhanh nhẹn và linh hoạt, chúng có thể leo lên các bề mặt thẳng đứng và chạy trốn xa khi bị kẻ săn mồi tiếp cận.
Mùa sinh sản kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7; trong thời gian này, con cái có thể đẻ từ 2 đến 8 trứng nhiều lần mỗi năm, thường chọn đất cát hoặc đất nhiều mảnh vụn để đẻ trứng.
Thời gian ấp kéo dài từ 6 đến 8 tuần, và khi nở ra, con non đã tự lập và hoạt động ngay lập tức.
Chế độ ăn của thằn lằn tường Ý chủ yếu là côn trùng, nhưng rất linh hoạt:
Sự linh hoạt trong chế độ ăn là một trong những yếu tố chính giúp loài này thành công trong việc xâm chiếm, cho phép chúng tồn tại ngay cả ở môi trường bị con người tác động với nguồn tài nguyên hạn chế.
Sự xuất hiện của thằn lằn tường Ý là mối nguy thực sự đối với các loài thằn lằn bản địa (ví dụ như thằn lằn tường thường, Podarcis muralis ) thông qua:
Khả năng thích nghi cao, cùng với sự kết nối ngày càng tăng giữa môi trường tự nhiên và đô thị, tạo điều kiện cho loài này phát triển, gây bất lợi cho các cộng đồng bò sát và động vật không xương sống bản địa.
Podarcis siculus được xem là loài ngoại lai xâm lấn tại tỉnh Savona và vùng Liguria phía tây; loài này thể hiện khả năng xâm chiếm môi trường mới vượt trội nhờ sinh sản mạnh, tập tính lãnh thổ cao và cạnh tranh quyết liệt với các loài bản địa.
Việc giám sát quần thể là rất cần thiết để hiểu động lực mở rộng, đánh giá tác động lên cộng đồng bản địa, ngăn ngừa các đợt xâm nhập mới và lên kế hoạch kiểm soát.
Nâng cao nhận thức cộng đồng cũng quan trọng không kém nhằm hạn chế việc di chuyển thêm và thúc đẩy bảo vệ các loài địa phương.
Việc cùng tồn tại với thằn lằn tường thường ( Podarcis muralis ) và các loài bản địa khác đang trở thành thách thức quản lý ngày càng cấp bách, đặc biệt ở các trung tâm đô thị và cận đô thị chịu áp lực đô thị hóa mạnh.
