Mauremys leprosa
Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Geoemydidae → Mauremys → Mauremys leprosa
Testügin spagnöra
De Spaanse moerasschildpad ( Mauremys leprosa ) is een middelgrote, aquatische reptielensoort met een doorgaans ovale en lage rugschild, olijfbruin van kleur met lichtere strepen en vlekken, soms licht gemarmerd.
Seksueel dimorfisme wordt zichtbaar vanaf de subadulte leeftijd: vrouwtjes kunnen een lengte bereiken van 25 cm, terwijl de kleinere mannetjes variëren van 15 tot 20 cm.
Het gewicht kan sterk variëren, maar overschrijdt zelden 1000 g bij de grootste vrouwtjes.
Vrouwtjes onderscheiden zich ook door een meer gewelfd rugschild en een vlak buikpantser, terwijl mannetjes een veel langere en stevigere staart hebben en een licht concave buikpantser.
Jonge dieren vertonen veel fellere kleuren, met duidelijkere geelgroene strepen op zowel het rugschild als de nek.
Met het ouder worden neigt de kleur donkerder te worden en aan intensiteit te verliezen.
Sporen van slijtage, schuring of onregelmatige groei zijn niet ongewoon bij individuen uit aangetaste leefgebieden.
Oorspronkelijk afkomstig uit het grootste deel van het Iberisch Schiereiland en de Maghreb, is Mauremys leprosa geïntroduceerd in verschillende Italiaanse regio’s, waaronder West-Ligurië, waar het als een uitheemse soort wordt beschouwd.
In dit gebied wordt de soort vooral aangetroffen in kustmoerassen, kunstmatige wateren en langzaam stromende waterlopen.
De lokale verspreiding is zeer gefragmenteerd en nauw verbonden met toevallige of opzettelijke uitzettingen van individuen, vaak afkomstig uit de huisdierhandel.
Voortplantingsgroepen worden vooral waargenomen nabij stadsrandgebieden en landbouwgronden die enige ecologische continuïteit met natte gebieden bieden.
Mauremys leprosa geeft de voorkeur aan zoetwateromgevingen zoals vijvers, permanente kleine meren, brede kanalen met veel waterplanten, langzaam stromende waterlopen, duinmoerassen, rietmoerassen en kunstmatige bassins met natuurlijke oevers.
De soort past zich ook aan aan secundaire ecosystemen zoals kunstmatige reservoirs en irrigatievijvers, en toont een opmerkelijke tolerantie voor uiteenlopende milieuomstandigheden, waaronder een zekere weerstand tegen watervervuiling.
De soort is voornamelijk overdag actief en brengt veel tijd door met zonnen op boomstammen, rotsen of oevers, vaak in groepen.
De jaarlijkse activiteit hangt af van de temperatuur: in de mildere delen van West-Ligurië strekt de actieve periode zich uit over vele maanden, met slechts een korte winterrust tijdens de koudste periode.
De voortplanting vindt plaats tussen het late voorjaar en het begin van de zomer; vrouwtjes leggen tussen de 4 en 13 eieren in kuilen die ze graven in zandige of aardachtige bodems nabij het water.
De incubatietijd duurt gemiddeld tussen de 60 en 75 dagen, maar kan variëren afhankelijk van de klimatologische omstandigheden van het jaar.
Jonge dieren zijn schuw en zoeken bij het minste gevaar snel hun toevlucht in het water.
Het dieet van Mauremys leprosa bestaat voornamelijk uit dierlijke prooien: bij jonge dieren overheersen waterinsecten, kleine kreeftachtigen, larven, kikkervisjes en af en toe wat plantaardig materiaal.
Bij volwassen dieren wordt het dieet uitgebreid met kleine vissen, amfibieën, weekdieren, ringwormen en diverse waterinvertebraten; het is ook niet ongewoon dat ze zich voeden met organisch afval en waterplanten, waardoor ze als 'opportunist' in hun ecosysteem functioneren.
De voedselopname varieert met de beschikbaarheid van bronnen en wordt mede beïnvloed door het niveau van concurrentie met andere soorten.
In Ligurië wordt de Spaanse moerasschildpad ( Mauremys leprosa ) geconfronteerd met verschillende bedreigingen:
De aanwezigheid van Mauremys leprosa in West-Ligurië vormt een uitdaging voor beheer en natuurbehoud: hoewel de soort minder invasief en schadelijk lijkt dan andere exotische schildpadden, vormt ze toch een bedreiging voor de integriteit van inheemse gemeenschappen.
De soort kenmerkt zich door een hoge weerstand tegen vervuiling en een indrukwekkend ecologisch aanpassingsvermogen, waardoor ze marginale en door de mens sterk gewijzigde gebieden kan koloniseren.
Lokale populaties worden actief gemonitord om de impact op ecosystemen te beoordelen, verdere verspreiding te voorkomen en gerichte beheersmaatregelen te plannen.
Publieksvoorlichting en monitoring zijn essentieel om nieuwe uitzettingen te beperken en de leefgebieden van inheemse soorten te beschermen.
In vergelijking met andere uitheemse soorten zoals de roodwangschildpad ( Trachemys scripta elegans ), vertoont Mauremys leprosa een lager concurrentievermogen, maar haar aanwezigheid moet toch zorgvuldig worden beperkt en beheerd.
