Fekruna Spanjola tal-Għadira

Reptilia → Testudines → Cryptodira → Testudinoidea → Geoemydidae → Mauremys → Mauremys leprosa

Testügin spagnöra

Il-Fekruna Spanjola tal-Għadira ( Mauremys leprosa ) hija rettil akkwatiku ta’ daqs medju, b’karapax ġeneralment ovali u baxx, ta’ kulur kannella żebbuġa b’linji u tikek aktar ħfief, xi kultant bi mudelli marmorizzati ħfief.

Id-dimorfismu sesswali jsir evidenti mis-subadulti: in-nisa jistgħu jilħqu 25 cm fit-tul, filwaqt li l-irġiel, li huma iżgħar, ivarjaw bejn 15 u 20 cm.

Il-piż jista’ jvarja b’mod sinifikanti iżda rari jaqbeż 1000 g fin-nisa l-ikbar.

In-nisa jiddistingwu ruħhom ukoll b’karapax aktar mgħawweġ u plastron ċatt, filwaqt li l-irġiel għandhom denb ħafna itwal u aktar robust kif ukoll plastron ftit konkav.

Il-ġuvintur juru kuluri ħafna aktar jleqqu, b’linji sofor-ħodor aktar evidenti kemm fuq il-karapax kif ukoll fuq l-għonq.

Bl-età, il-kulur għandu tendenza li jiskura u jitlif il-vibranza tiegħu.

Sinjali ta’ xedd, abrasjoni jew tkabbir irregolari mhumiex rari f’individwi li ġejjin minn ambjenti impattati.

Oriġinarjament mill-peniżola Iberika u l-Magreb, Mauremys leprosa ġiet introdotta f’diversi reġjuni Taljani, inkluż il-Ligurja tal-Punent, fejn hija meqjusa bħala speċi mhux indiġena.

F’din iż-żona, il-preżenza tagħha hija rrapportata l-aktar f’għadajjar kostali, ġibjuni artifiċjali u korsi ta’ ilma bil-fluss kajman.

Id-distribuzzjoni lokali hija estremament frammentata u marbuta mill-qrib ma’ rilaxxi aċċidentali jew intenzjonati ta’ individwi, ħafna drabi bħala konsegwenza tal-kummerċ tal-annimali domestiċi.

Gruppi riproduttivi jidhru b’mod partikolari viċin żoni periurbani u agrikoli li joffru xi kontinwità ambjentali mal-għadajjar.

Mauremys leprosa tippreferi ambjenti akkwatiċi ħelwin, bħal għadajjar, lagi żgħar permanenti, kanali wiesgħa b’veġetazzjoni akkwatika abbundanti, korsi ta’ ilma bil-fluss kajman, għadajjar wara d-duni, moċċi bil-qasab, u ġibjuni artifiċjali b’xatt naturali.

Tadatta wkoll għal ekosistemi sekondarji bħall-ġibjuni tal-irrigazzjoni u riżervi artifiċjali, u turi tolleranza kbira għal diversi kundizzjonijiet ambjentali, inkluża ċerta reżistenza għall-polluzzjoni tal-ilma.

L-ispeċi hija prinċipalment attiva matul il-jum, tqatta’ ħafna sigħat tixxemex fuq zkuk, blat jew xatt, ħafna drabi f’gruppi.

L-attività annwali tiddependi mit-temperatura: fl-oqsma aktar ħfief tal-Ligurja tal-Punent, l-attività testendi għal ħafna xhur, b’perjodu qasir biss ta’ tnaqqis fix-xitwa matul l-aktar żminijiet kesħin.

Ir-riproduzzjoni sseħħ bejn l-aħħar tar-rebbiegħa u l-bidu tas-sajf; in-nisa jbidu bejn 4 u 13-il bajda fi toqob maħfura f’sottostrat ramli jew ħamri qrib ġisem ta’ ilma.

Il-perjodu ta’ inkubazzjoni jdum medja ta’ bejn 60 u 75 jum, iżda jista’ jvarja skont il-kundizzjonijiet klimatiċi tas-sena.

Il-ġuvintur huma kawti ħafna u jaħarbu malajr fl-ilma mal-ewwel tfixkil.

Id-dieta ta’ Mauremys leprosa tikkonsisti l-aktar f’priża annimali: fil-ġuvintur, jippredominaw insetti akkwatiċi, krustaċji żgħar, larvi, girbin, u xi drabi materjal veġetali żgħir.

F’adulti, id-dieta tespandi biex tinkludi ħut żgħir, anfibji, molluski, annelidi u diversi invertebrati akkwatiċi; mhux rari wkoll li titma’ fuq fdalijiet organiċi u veġetazzjoni akkwatika, u taġixxi bħala “opportunista” fl-ekosistema tagħha.

Il-kapaċità ta’ għalf tvarja skont id-disponibbiltà tar-riżorsi u hija influwenzata wkoll mil-livell ta’ kompetizzjoni ma’ speċi oħra.

Fil-Ligurja, il-Fekruna Spanjola tal-Għadira ( Mauremys leprosa ) taffaċċja diversi theddid:

• Kompetizzjoni diretta u indiretta ma’ speċi oħra mhux indiġeni, speċjalment fkieren Amerikani bħal Trachemys scripta elegans .
• Telf u degradazzjoni tal-habitat naturali akkwatiku minħabba r-riċlamazzjoni, l-urbanizzazzjoni u alterazzjonijiet idroloġiċi.
• Tniġġis tal-ilma, li jista’ jbiddel il-kwalità tal-habitat u jaffettwa r-riproduzzjoni u s-sopravivenza tal-ġuvintur.
• Riskju ta’ ibridazzjoni ma’ speċi relatati, li jista’ jikkomprometti l-purità ġenetika tal-popolazzjonijiet.
• Tfixkil antropoġeniku kontinwu kkawżat mill-preżenza tal-bniedem u attivitajiet rikreattivi jew produttivi qrib l-habitats.
• Kaċċa illegali u ġbir ta’ individwi, għalkemm inqas frekwenti milli fil-passat.

Il-preżenza ta’ Mauremys leprosa fil-Ligurja tal-Punent tirrappreżenta sfida ta’ ġestjoni u konservazzjoni: għalkemm l-ispeċi tidher inqas invażiva u ta’ impatt meta mqabbla ma’ fkieren eżotiċi oħra, xorta waħda tirrappreżenta theddida għall-integrità tal-komunitajiet indiġeni.

Hija kkaratterizzata minn reżistenza għolja għall-polluzzjoni u versatilità ekoloġika impressjonanti, u kapaċi tikkolonizza ambjenti marġinali u żoni b’modifiki qawwija mill-bniedem.

Il-popolazzjonijiet lokali huma mmonitorjati b’mod attiv biex jiġi vvalutat l-impatt fuq l-ekosistemi, jiġu evitati espansjonijiet ulterjuri, u jiġu ppjanati azzjonijiet ta’ kontroll mmirati.

Inizjattivi ta’ sensibilizzazzjoni pubblika u monitoraġġ huma fundamentali biex jiġu limitati rilaxxi ġodda u jiġu protetti l-habitats tal-ispeċi indiġeni.

Meta mqabbla ma’ speċi oħra mhux indiġeni bħal Trachemys scripta elegans , Mauremys leprosa turi kapaċità kompetittiva aktar baxxa, iżda l-preżenza tagħha xorta trid tkun ikkontrollata u ġestita b’attenzjoni.