Bretkosa Mesdhetare e Pemëve

Amphibia → Anura → Hylidae → Hyla → Hyla meridionalis

Granögia zeneize

Bretkosa Mesdhetare e Pemëve ( Hyla meridionalis ) është një amfib anuran i vogël, lehtësisht i dallueshëm nga ngjyra e tij elegante, e gjelbër e ndritshme dhe uniforme, që varion nga jeshile e çelët deri në nuanca smeraldi.

Një nga tiparet kryesore dalluese krahasuar me Bretkosën Italiane të Pemëve ( Hyla intermedia ) është mungesa e një vije të errët anësore të theksuar në anët e trupit.

Të rriturit kanë trup të hollë, gjymtyrë të gjata dhe gishta të pajisur me disqe ngjitëse që lehtësojnë lëvizjen nëpër bimësi.

Meshkujt zakonisht arrijnë një gjatësi prej 3–3.5 cm, ndërsa femrat janë pak më të mëdha, deri në 4 cm.

Gjatë sezonit të çiftëzimit, dimorfizmi seksual është i dukshëm te qeska vokale e madhe dhe e errët e meshkujve dhe prania e jastëkëve nuptialë në gishtat e tyre të mëdhenj, ndërsa femrat dallohen nga madhësia pak më e madhe dhe mungesa e një qeske vokale të theksuar.

Larvat janë ngjyrë kafe-jeshile në çelje, rreth 5–6 mm të gjata, dhe me kalimin e kohës zhvillojnë një formë të hollë të përshtatur për jetën ujore.

Në Ligurinë Perëndimore, Bretkosa Mesdhetare e Pemëve ( Hyla meridionalis ) gjendet kryesisht përgjatë zonave bregdetare dhe kodrinore, nga niveli i detit deri rreth 700 m lartësi.

Shpërndarja e saj është shpesh e fragmentuar dhe e lokalizuar në zonat më të buta të Rivierës së Ponentes, ku grupe të vogla vazhdojnë të mbijetojnë në disa lugina bregdetare.

Zgjerimi dhe bollëku i popullatave të saj varen nga disponueshmëria e habitateve të përshtatshme, të cilat sot janë seriozisht të kërcënuara nga urbanizimi i vazhdueshëm dhe transformimi i tokës.

Kjo specie preferon mjedise të lagështa të karakterizuara nga prania e:

• Kënetave bregdetare dhe pellgjeve të përkohshme
• Tokave bujqësore tradicionale me grumbullime uji
• Kopshtet dhe parqe urbane me bimësi ujore
• Shkurreve të kallamishteve dhe bimësisë përgjatë rrjedhave ujore
• Shkurreve mesdhetare pranë zonave të lagështa

Bretkosa Mesdhetare e Pemëve ( Hyla meridionalis ) tregon një shkallë përshtatshmërie, duke frekuentuar edhe zona të modifikuara nga njeriu, për sa kohë që ka trupa uji dhe bimësi të përshtatshme.

Kryesisht e zhdërvjellët gjatë muzgut dhe natës, Bretkosa Mesdhetare e Pemëve ( Hyla meridionalis ) përfiton nga orët më të freskëta të ditës për aktivitetet e saj.

Periudha e latencës dimërore është zakonisht më e shkurtër krahasuar me amfibët e tjerë vendas, falë klimës së butë të zonave bregdetare.

Sezoni i shumimit zgjat nga marsi deri në qershor, kur meshkujt lëshojnë thirrje melodioze, më të buta se ato të Bretkosës Italiane të Pemëve ( Hyla intermedia ), duke tërhequr femrat në vendet e vezëve.

Riprodhimi ndodh në ujëra të qeta ose me rrjedhje të ngadaltë, të pasura me bimësi të zhytur, ku femrat depozitojnë nga 150 deri në 800 vezë në grupe të vogla të ngjitura pas bimëve.

Metamorfoza përfundon për rreth 2–3 muaj, në varësi të temperaturës dhe disponueshmërisë së ushqimit.

Dieta ndryshon në varësi të fazës së zhvillimit:

• Të rriturit: kryesisht insekte të vogla fluturuese (si Diptera), merimanga (Araneae) dhe jovertebrorë të tjerë të vegjël tokësorë
• Larvat: alga mikroskopike, mbetje organike dhe jovertebrorë të vegjël ujorë

Këto zakone ushqimore ndihmojnë në kontrollin e popullatave të insekteve në habitatet ku jeton bretkosa.

Kërcënimet kryesore për Bretkosën Mesdhetare të Pemëve ( Hyla meridionalis ) në Ligurinë Perëndimore janë:

• Shkatërrimi dhe fragmentimi i habitateve të lagështa, veçanërisht të vendeve të shumimit
• Urbanizimi në rritje i bregdetit dhe humbja e zonave natyrore
• Përdorimi i pesticideve dhe plehrave kimike në bujqësi, që ndotin trupat e ujit
• Futja e specieve të huaja si peshq grabitqarë dhe karkaleca të ujërave të ëmbla
• Ndotja dhe ndryshimi i regjimeve të rrjedhës së ujit
• Sëmundje kërpudhore të reja që prekin amfibët

Fragmentimi i habitatit pengon lëvizjen e individëve midis vendeve të shumimit, duke rrezikuar mbijetesën e popullatave të izoluara.

Bretkosa Mesdhetare e Pemëve ( Hyla meridionalis ) dallohet për tolerancën më të madhe ndaj mjediseve pjesërisht të modifikuara nga njeriu krahasuar me speciet e tjera të amfibëve, duke shfrytëzuar edhe depozita, burime dhe trupa uji të përkohshëm artificialë.

Thirrja e saj është ndër më melodiozet e herpetofaunës evropiane.

Ajo përshtatet në mënyrë efikase me kushtet klimatike të shkurreve mesdhetare, duke arritur të riprodhohet edhe në ujëra me një nivel të moderuar të kripësisë.

Në Ligurinë Perëndimore, kjo specie monitorohet vazhdimisht nga institucione shkencore dhe shoqata natyrore, të cilat ndjekin gjendjen e saj shëndetësore dhe rrezikun e zhdukjes, duke e njohur si një tregues kyç të cilësisë së ekosistemeve bregdetare dhe të pranishmërisë së elementeve natyrore edhe në mjedise të urbanizuara rëndë.

Ruajtja e kësaj specie kërkon mbrojtje të rreptë të zonave të mbetura të lagështa dhe tokave bujqësore tradicionale, të cilat shërbejnë si korridore ekologjike midis popullatave.